• 09 paź, 2022
• No comment

Rodzaje barw w poligrafii

W poligrafii, barwy są kluczowym elementem procesu produkcji materiałów drukowanych. Dla uzyskania pożądanych efektów kolorystycznych, stosuje się różne modele barw, które odpowiadają technikom druku oraz medium, na którym drukujemy. Poniżej przedstawiam rodzaje barw używanych w poligrafii.

1. Model barw CMYK (subtraktywny)

Jest to podstawowy model barw stosowany w większości technologii druku, zwłaszcza w druku offsetowym i drukarkach atramentowych. W tym modelu kolory uzyskuje się przez mieszanie czterech podstawowych farb:

• C (cyan) – błękit
• M (magenta) – purpura
• Y (yellow) – żółty
• K (key/black) – czarny (czasami nazywany “czarnym kluczem”, ponieważ jest wykorzystywany do uzyskania głębokich czerni i cieni w obrazie)

W tym modelu barw proces mieszania kolorów odbywa się w sposób subtraktywny, co oznacza, że światło jest pochłaniane przez pigmenty w farbach, a nie odbijane. W rezultacie, mieszając kolory, uzyskuje się ciemniejsze odcienie. Na przykład:

• Mieszając cyjan i magenta, otrzymujemy niebieski.
• Mieszając magenta i żółty, uzyskujemy czerwony.
• Mieszając cyjan i żółty, uzyskujemy zielony.

W praktyce, czarny (K) jest dodawany, ponieważ nie można uzyskać idealnie czarnego koloru tylko z mieszanki innych trzech farb, a ponadto czarny tusz jest tańszy i bardziej efektywny do uzyskania głębokich ciemnych odcieni.

2. Model barw RGB (addytywny)

Model RGB jest stosowany głównie w przypadku ekranów komputerowych, telewizorów, monitorów i innych urządzeń wyświetlających obrazy. RGB opiera się na addytywnym mieszaniu kolorów, czyli procesie, w którym światło różnych kolorów jest dodawane do siebie, aby stworzyć nowe odcienie. W tym modelu wykorzystywane są trzy podstawowe kolory:

• R (Red) – czerwony
• G (Green) – zielony
• B (Blue) – niebieski

Kombinacja tych trzech kolorów, w różnych intensywnościach, pozwala uzyskać całą paletę barw. Na przykład:

• Połączenie czerwonego i zielonego daje żółty.
• Połączenie zielonego i niebieskiego daje turkusowy.
• Połączenie czerwonego i niebieskiego daje magentę.

Model RGB jest używany głównie w wyświetlaczach cyfrowych, a nie w tradycyjnym druku.

3. Kolory Pantone (PMS)

Pantone Matching System (PMS) to system kolorów wykorzystywany w druku, szczególnie w drukowaniu specjalistycznym, gdzie precyzyjne odwzorowanie kolorów ma ogromne znaczenie. Pantone to system, w którym kolory są definiowane za pomocą unikalnych numerów identyfikacyjnych.

System ten pozwala na uzyskanie bardzo specyficznych kolorów, które mogą być wykorzystywane w druku offsetowym i innych technikach druku, zwłaszcza w sytuacjach, gdy bardzo ważne jest uzyskanie dokładnego odwzorowania danego koloru. Pantone oferuje również kolory metaliczne, neonowe i inne specjalne farby, które są trudne do uzyskania w systemie CMYK.

• Pantone stosuje 14 podstawowych barw, które łącząc się w różnych proporcjach, umożliwiają uzyskanie praktycznie wszystkich kolorów.
• Każdy kolor w systemie ma swój unikalny numer (np. Pantone 185C dla intensywnej czerwieni).

4. Kolory specjalne (np. spot colors)

W poligrafii kolory specjalne to kolory, które nie są uzyskiwane przez mieszanie farb CMYK, ale są przygotowywane oddzielnie i używane w procesie druku. Często wykorzystywane są w druku logo, materiałów reklamowych czy projektów, w których wymagane jest precyzyjne odwzorowanie kolorów.

Przykłady kolorów specjalnych:

• Kolory Pantone.
• Kolory metaliczne (np. złoto, srebro).
• Kolory neonowe – fluorescencyjne barwy, które świecą w ciemności lub pod wpływem światła UV.

5. Kolory w druku UV i tusze specjalne

W druku wykorzystującym tusze UV (np. w druku na tworzywach sztucznych, szkle czy metalu), kolory są często uzyskiwane za pomocą specjalnych tuszy, które utwardzają się pod wpływem promieniowania UV. Ten typ druku zapewnia intensywność kolorów oraz wyjątkową trwałość druku na różnorodnych materiałach.

6. Farby fluorescencyjne i fosforescencyjne

• Farby fluorescencyjne – świecą w ciemności pod wpływem światła UV. Są one często wykorzystywane w reklamie, na plakatach, ulotkach czy opakowaniach, które mają wyróżniać się na tle innych materiałów.
• Farby fosforescencyjne – różnią się od fluorescencyjnych tym, że po wyłączeniu światła nadal świecą przez pewien czas, co czyni je przydatnymi w tworzeniu efektów specjalnych.

7. Kolory monochromatyczne

W poligrafii stosuje się także kolory monochromatyczne, które są pojedynczymi, czystymi kolorami uzyskiwanymi poprzez użycie jednej farby. Często wykorzystywane są w przypadku prostych projektów graficznych, takich jak jednokolorowe logo, teksty lub ilustracje.

8. Kolor biały i przezroczystość

W tradycyjnym druku, kolor biały jest wynikiem braku nałożonego pigmentu lub farby. W przypadku druku na kolorowych materiałach, biały może być uzyskany przez nałożenie specjalnej farby. Przezroczystość natomiast jest efektem, gdy na przykład stosuje się folie samoprzylepne lub w przypadku niektórych materiałów drukowanych, na których tło lub powierzchnia pozostaje widoczna.

Podsumowanie

Rodzaje barw w poligrafii są zróżnicowane, a ich dobór zależy od technologii druku i wymagań konkretnego projektu. Modele CMYK i Pantone dominują w tradycyjnym druku, zapewniając precyzyjne odwzorowanie kolorów na papierze. W zależności od medium i celu druku, można także wykorzystać kolory RGB (w wyświetlaczach), specjalne tusze UV, metaliczne, fluorescencyjne i inne, które umożliwiają uzyskanie wyjątkowych efektów wizualnych.